Praca w soboty i niedzielę

Pracuję w banku w systemie zmianowym. Dotychczas praca odbywała się jedynie w tygodniu, obecnie jednak w związku ze zmianami organizacyjnymi pracodawca zmienił sposób pracy, w ten sposób, że mamy pracować także w soboty oraz w niedzielę, aby obsługiwać telefonicznie klientów. Czy pracodawca może nakazać mi pracę w soboty i niedzielę?
 
W myśl art. 129 K.p. pracownicy powinni świadczyć pracę przeciętnie 5 dni w tygodniu w przyjętym okresie rozliczeniowym, czyli 40 godzin tygodniowo i 8 godzin dziennie. Dniem wolnym od pracy wynikającym z 5-dniowego tygodnia pracy może być każdy dzień tygodnia z wyjątkiem niedzieli, która jest dniem ustawowo wolnym od pracy. Dzień taki nie może również przypadać w święto. Z przepisu tego wynika swoboda pracodawcy w ustaleniu pracy w sobotę, która nie jest dniem wolnym od pracy, choć najczęściej w praktyce w soboty pracownicy mają wolne.
 


W przypadku pracy w niedzielę i święta, które zgodnie z art. 151 § 1 [9] K.p. są dniami wolnymi od pracy, praca może być wykonywana przez pracowników na podstawie art. 151 [10] K.p. W myśl tego przepisu (pkt. 3) praca w niedziele i święta jest dozwolona przy pracy zmianowej, a także w zakładach świadczących usługi dla ludności (pkt. 9 b). W związku z faktem, że ustalona została organizacja pracy w formie pracy zmianowej, a nadto świadczone są usługi dla ludności, dopuszczalne jest wprowadzenie dla pracowników pracy także w niedzielę.  
 
Pracownikowi wykonującemu pracę w niedzielę pracodawca jest obowiązany zapewnić w zamian inny dzień wolny od pracy w okresie 6 dni kalendarzowych poprzedzających lub następujących po takiej niedzieli. Jeżeli nie jest możliwe wykorzystanie dnia wolnego od pracy w zamian za pracę w niedzielę w tym terminie - pracownikowi przysługuje dzień wolny od pracy do końca okresu rozliczeniowego. Natomiast pracownikowi wykonującemu pracę w święto pracodawca jest obowiązany zapewnić w zamian inny dzień wolny od pracy w ciągu okresu rozliczeniowego. Jeżeli wykorzystanie dnia wolnego w tym terminie nie jest możliwe - pracownikowi przysługuje dodatek do wynagrodzenia w wysokości 100 % za każdą godzinę pracy w święto.
 
W razie braku możliwości udzielenia dnia wolnego od pracy w zamian za pracę w niedzielę do końca okresu rozliczeniowego – pracownikowi przysługuje dodatek do wynagrodzenia w wysokości 100 % za każdą godzinę pracy w niedzielę. Także jeżeli wykorzystanie dnia wolnego w zamian za pracę w święto nie jest możliwe do końca okresu rozliczeniowego - pracownikowi przysługuje dodatek do wynagrodzenia w wysokości 100 % za każdą godzinę pracy w święto. Powyższe zasady stosuje się niezależnie od tego, czy praca w niedzielę lub święto wynika z rozkładu czasu pracy pracownika, czy też, czy była to praca z powodu szczególnych potrzeb pracodawcy albo konieczności prowadzenia akcji ratowniczej lub usunięcia awarii.