- Promocja zdrowego stylu życia
- aktywność fizyczna – bardzo ważny czynnik wpływający na nastrój wzbudzanie i wzmacnianie motywacji do podejmowania zachowań sprzyjających zdrowiu oraz ograniczania tych niewłaściwych
- korzystanie z komputera i telefonu w rozsądnym wymiarze czasu
- promowanie nawiązywania i utrzymywania relacji „na żywo”
- prawidłowe odżywianie
- wystarczająca ilość snu
- umiejętność relaksacji, „wyciszania się” i odpoczynku
- uczenie technik odprężenia i uważności
- Propagowanie stylu życia i warunków środowiskowych wspierających zdrowie psychiczne, zaspokajanie potrzeb i realizację zadań rozwojowych:
- a) Budowanie poczucia zaufania
- szacunek do przekonań i poglądów nastolatka
- próby zrozumienia jego stanowiska
- budowanie kontaktu bez nacisku, że nasza racja jest jedyną słuszną
- zaproszenie do dialogu na temat różnicy zdań
- b) Propagowanie idei samodzielnego doświadczania
- zachęcanie do wypróbowywania własnych poglądów
- poszukiwanie dowodów na poparcie i podważenie opinii i osądów
- namawianie do testowania swoich przekonań i myśli
- rozwój refleksyjności i krytycznego podejścia do własnego myślenia
- c) Szerzenie idei współpracy „jak równy z równym“
- namawianie do współdecydowania
- wsparcie ponoszenia odpowiedzialności za decyzje podejmowane przez nastolatków
- nauka analizy konsekwencji własnych działań
- zapewnienie bezpiecznego środowiska dla wzrostu samokontroli uczniów
- aktywizacja nastolatków do: udziału w życiu codziennym wyrażania własnych opinii, generowania pomysłów, odkrywania nowych sposobów myślenia, poszukiwania rozwiązań napotkanych trudności, ponoszenia konsekwencji swoich działań
- d) Nauka rozpoznawania myśli, nastrojów, zachowań i reakcji fizjologicznych
- e) Aktywacja behawioralna („aktywacja zachowania”)
- rozpoznawanie zależności między nastrojem, a wykonywanymi zajęciami
- zapis czynności (tygodniowy/miesięczny)
- wyodrębnienie zajęć, które pozytywnie wpływają na samopoczucie
- nauka planowania aktywności sprawiających przyjemność
- umiejętność ustalania celów życiowych
- skuteczne zarządzanie planem dnia
- zaangażowanie się w realizację ważnych zadań
- f) Wsparcie w nawiązywaniu konstruktywnych więzi z innymi ludźmi
- w korzystaniu ze społecznej sieci wsparcia (rodzina, znajomi, przyjaciele) i zaufania
- w radzeniu sobie z wymaganiami społecznymi, trudnymi sytuacjami o takim charakterze
- nauka wchodzenia w pozytywne interakcje ze środowiskiem
- rozwój umiejętności społecznych i komunikacyjnych
- g) Radzenie sobie z sytuacjami trudnymi, stresem i frustracją
- nauka rozwiązywania problemów
- uczenie się wprowadzania zmian w życiu, gdy określone myśli ostrzegają nas o problemach, które trzeba rozwiązać
- sprecyzowanie konkretnego zagadnienia
- technika pytań pomocniczych
- wybór konkretnego problemu
- wsparcie i otwarta postawa motywująca do wspólnego poszukiwania rozwiązań
- „produkcja“ jak największej liczby pomysłów na poradzenie sobie z problemem
- nauka poszukiwania „za“ i „przeciw“
- wybór najlepszego rozwiązania
- ćwiczenie umiejętności formułowania osobistego planu zmian
- strategie radzenia sobie z dużą liczbą zmian i związanym z tym stresem
- h) Trening emocjonalny
- nauka rozpoznawania własnych emocji i nazywania ich
- wzrost umiejętności ich wyrażania w miejsce ich tłumienia
- nauka kontrolowania obniżonego nastroju
- podnoszenie zdolności jego poprawiania
- i) Budowanie systemu wartości i pozytywnych postaw
- życzliwy stosunek do samego siebie
- optymistyczne myślenie
- pozytywna interpretacja rzeczywistości
- świadomość własnych dobrych cech i mocnych stron
- korzystanie ze swoich zasobów
- czerpanie radości i satysfakcji z życia
Źródło: REKOMENDACJE POSTĘPOWANIA W ZAKRESIE ZAPOBIEGANIA, WYKRYWANIA I LECZENIA DEPRESJI. Instytut Psychiatrii i neurologii w Warszawie, Warszawa, 2018.
Rekomendacje opracowane w ramach realizacji Programu zapobiegania depresji w Polsce na lata 2016-2020, finansowanego przez Ministra Zdrowia.
